Aρχές Μαΐου του 2021 και τα περιοριστικά μέτρα που επέφερε η πανδημία δεν επιτρέπουν, ακόμα, τη συλλογική δράση δια ζώσης. Η ανθρώπινη επαφή είναι περιορισμένη και οι μαζικές συναθροίσεις, τα γλέντια και οι γιορτές, απαγορεύονται. Παρ’ όλα αυτά, οι χοροδιδάσκαλοι, οι οργανοπαίκτες, οι ερμηνευτές, οι χορευτές, οι εκφραστές του λαϊκού πολιτισμού γενικότερα, μετατρέπουν αυτή την αβεβαιότητα σε ένα νέο περιβάλλον συνδιαλλαγής.
Με αφορμή τη διεξαγωγή του σεμιναρίου «Εν Χορώ», που φέτος θα διεξαχθεί διαδικτυακά στις 7,8 και 9 Μαΐου, συναντούμε τον Δήμο Πραντσίδη, που, ως ένας εκ των διοργανωτών, μας μιλά για τη διδασκαλία του χορού αλλά και για την απόφαση της διαδικτυακής μεταφοράς του σεμιναρίου, κάτω από αυτές τις πρωτόγνωρες συνθήκες. Πρώτα, μπορείτε να μάθετε περισσότερα για τον Δήμο Πραντσίδη, μέσα από το προφίλ του στο αντέτι, εδώ. Ακούστε εδώ τη συνέντευξη.
Δήμο, πρώτα απ’ όλα, καλωσόρισες στο αντέτι! Σε καλωσορίζουμε και σου ευχόμαστε καλή επιτυχία στο επικείμενο σεμινάριο. Πες μας δυο λόγια για τον θεσμό «Εν Χορώ».
-Δ.Π.: Καλώς σας βρήκα και σας ευχαριστώ για την φιλοξενία. Εύχομαι σε όλους χρόνια πολλά και Χριστός Ανέστη. Το σεμινάριο “ΕΝ ΧΟΡΩ”, το οποίο αποτελεί πλέον θεσμό, ξεκίνησε πριν 30 χρόνια από τους καθηγητές φυσικής αγωγής Μπάμπη Μούτσελο και Ιωάννη Πραντσίδη, με σκοπό να δώσουν την ευκαιρία στους χοροδιδασκάλους να επιμορφωθούν στα αντικείμενα του λαϊκού πολιτισμού και ειδικότερα στον χορό. Προέκυψε από την ανάγκη για περισσότερη γνώση και με αφορμή τα σεμινάρια που ήδη διεξάγονταν από ξένους φιλέλληνες και λάτρεις της ελληνικής παράδοσης. Ως σεμινάριο χορού καθιερώθηκε με την πάροδο των ετών στη συνείδηση του κόσμου, καθώς ήταν το πρώτο που απευθυνόταν σε Έλληνες χοροδιδασκάλους και αποτέλεσε τον οδηγό για τη διοργάνωση αντίστοιχων σεμιναρίων σε όλη την Ελλάδα μέχρι και σήμερα. Στα επόμενα χρόνια εξελίχθηκε, εμπλουτίστηκε και απέκτησε πιο οικουμενικό και διεθνή χαρακτήρα φιλοξενώντας πάνω από 100 άτομα κάθε χρόνο. Καθώς εξαρχής αποτελούσε οικογενειακή υπόθεση, τόσο εγώ όσο και ο Νίκος Μούτσελος και τα αδέρφια μας, μεγαλώσαμε μαζί με το σεμινάριο και εδώ και αρκετά χρόνια αναλάβαμε το βάρος της οργάνωσης και διαχείρισης, ειδικότερα μετά το χαμό του συνιδρυτή Μπάμπη Μούτσελου . Το 2012 δημιουργήθηκε η αστική μη κερδοσκοπική εταιρία “ΕΝΧΟΡΩ”, από όπου προήλθε και η καθιερωμένη πλέον ονομασία του σεμιναρίου.
Υποθέτω ότι αυτή η απόφαση - της ψηφιακής μεταφοράς του σεμιναρίου -ενέχει και ένα ρίσκο, καθώς μιλάμε για μία κίνηση που απαιτεί κόπο, χρόνο από μία ομάδα ανθρώπων, τη στιγμή που το κοινό που ενδεχομένως να συμμετείχε τα προηγούμενα χρόνια στα δια ζώσης σεμινάρια, να μην είναι απόλυτα εξοικειωμένο με τη διαδικασία της τηλε-εκπαίδευσης. Πως προέκυψε λοιπόν η απόφαση για τη διεξαγωγή του σεμιναρίου διαδικτυακά;
-Δ.Π.: Η Αλήθεια είναι πως η δυναμική του σεμιναρίου ΕΝΧΟΡΩ αναπτύσσεται εδώ και 30 χρόνια με τη δια ζώσης εκπαίδευση και επιμόρφωση κάτι που στάθηκε αδύνατο τα τελευταία 2 χρόνια λόγω της επιδημίας. Προβληματιστήκαμε αρκετά για το αν θα έπρεπε να περάσουμε και στη διοργάνωση μιας διαδικτυακής εκδοχής του σεμιναρίου με περισσότερο θεωρητικό χαρακτήρα. Ωστόσο θεωρήσαμε ότι τόσο το κενό των 2 ετών θα ήταν μεγάλο για εμάς και για τους φίλους του ΕΝΧΟΡΩ, όσο και ότι με την πληθώρα των διαδικτυακών σεμιναρίων, της τηλεκπαίδευσης και της τηλεργασίας, ο κόσμος θα είναι πλέον εξοικειωμένος σε μεγάλο βαθμό. Ταυτόχρονα ήταν μια ευκαιρία να αναπτύξουμε πλήρως θεματικές ενότητες που ούτως η άλλως αποτελούσαν κομμάτια των εισηγήσεων κάθε σεμιναρίου, απλώς κατείχαν μικρότερο ποσοστό στο συνολικό χρόνο διδασκαλίας σε σχέση με τον χορό και το τραγούδι.
Ποια είναι τα επιμέρους θέματα που θα αναλυθούν στο σεμινάριο; Τι θα μάθει ένας συμμετέχων με το πέρας του σεμιναρίου;
-Δ.Π.: Το σεμινάριο θα διαρκέσει τρείς ημέρες και κάθε μέρα αποτελεί μια ξεχωριστή ενότητα 3 ωρών. Έτσι έχουμε τρείς θεματικές ενότητες
- Α Θεματική ενότητα: Λαογραφία, Επιτόπια Έρευνα & Φορεσιά
- Β Θεματική ενότητα: Μουσική & Τραγούδι
- Γ Θεματική ενότητα: Χορός/Διδασκαλία/Παράσταση
Γενικός σκοπός του σεμιναρίου είναι να συνδεθεί η θεωρία με την πράξη και να δοθούν κατευθύνσεις στη διαχείριση του πολιτιστικού υλικού μέσω της επιστημονικής γνώσης, όπου αυτή βρίσκει εφαρμογή, και μέσω της εμπειρίας των εγκεκριμένων ομιλητών. Παράλληλα μέσα από τον διάλογο εισηγητών και συμμετεχόντων θα δοθεί η ευκαιρία να απαντηθούν ερωτήματα που απασχολούν τους χοροδιδασκάλους, τα διοικητικά συμβούλια και όσους εμπλέκονται στον τομέα του λαϊκού πολιτισμού, με σκοπό την προβολή της παράδοσης μέσω των εκδηλώσεων, των παραστάσεων και των δρωμένων.
Και οι ομιλητές; Θέλεις να μας πεις ποιοι είναι οι καλεσμένοι ομιλητές;
-Δ.Π.: Έχουμε την χαρά και τη τιμή να φιλοξενούμε εξαιρετικούς ομιλητές, επιστήμονες με αναγνωρισμένο κύρος και πολύπλευρο έργο ο καθένας στον δικό του τομέα. Συγκεκριμένα
1. Γιάννης Ζέρβας (Ομότιμος Καθηγητής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών) – "Εισαγωγή στις αξίες της λαϊκής παράδοσης".
2. Ρένα Λουτζάκη (Κοινωνική Ανθρωπολόγος με ειδικότητα στο χορό, τ. Καθηγήτρια στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών) – Χορευτικές διαδρομές στον χώρο και τον χρόνο.
3. Μανόλης Βαρβούνης (Καθηγητής Λαογραφίας, Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας, Σχολή Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης) – Παραδοσιακή Ενδυμασία και σύγχρονο εκκλησιαστικό και κοσμικό δημόσιο τελετουργικό.
4. Νάντια Μαχά-Μπιζούμη (Επίκουρη Καθηγήτρια Λαογραφίας, Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας, ΔΠΘ) – Οι τοπικές ενδυμασίες στις ιματιοθήκες των χορευτικών συλλόγων. Από την πολυμορφία στην τυποποίησή τους.
5. Χάρης Σαρρής (Διδάκτωρ Εθνομουσικολογίας, Διδάσκων στο ΠΜΣ "Εκτέλεση και Ερμηνεία της Παραδοσιακή Μουσικής" του Πανεπιστημίου Αθηνών) - Το ζήτημα της μουσικής επιμέλειας σε μια μουσικοχορευτική εκδήλωση παραδοσιακής μουσικής: μια εθνομουσικολογική προσέγγιση.
6. Νίκος Μούτσελος (ΚΦΑ, Μουσικός, Χοροδιδάσκαλος) - Χοροδιδάσκαλοι & μουσικοί “Κατανοώντας ο ένας τον άλλον”: Κώδικες συνεργασίας και επικοινωνίας.
7. Κατερίνα Παπαδοπούλου (Καθηγήτρια παραδοσιακού τραγουδιού – Ερμηνεύτρια) - Η άρρηκτη σχέση τραγουδιού - μουσικής – χορού στην Ελληνική παράδοση και η ανάγκη σφαιρικής γνώσης για την πλήρη κατανόηση του εκάστοτε αντικειμένου.
8. Ιωάννης Πραντσίδης (τ. Επίκουρος Καθηγητής ΤΕΦΑΑ – ΑΠΘ) & Δήμος Πραντσίδης (ΚΦΑ – Διδάκτωρ ΤΕΦΑΑ – ΑΠΘ) – Από το χοροστάσι στην αίθουσα διδασκαλίας και την παράσταση.
9. Καρφής Βασίλης (Διδάκτωρ ΣΕΦΑΑ ΕΚΠΑ, Εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής, Χοροδιδάσκαλος) – «Η μορφολογική μέθοδος διδασκαλίας. Μια δημιουργική εφαρμογή στη διδακτική του ελληνικού παραδοσιακού χορού».
10. Χρήστος Παπακώστας (Επίκουρος Καθηγητής, Σχολή Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) –(Ανα)παράστασεις του ελληνικού παραδοσιακού χορού: γενεαλογία, αισθητικές και προκλήσεις.
Η ανθρώπινη επαφή, δη στο χορό, είναι αναντικατάστατη καθώς αποτελεί προϋπόθεση. Πόσο δύσκολη είναι η δουλειά του χοροδιδασκάλου σε ένα σεμινάριο τη στιγμή που έχει να αντιμετωπίσει αυτή την πρόκληση;
-Δ.Π.: Θα έλεγα πως η ανθρώπινη επαφή είναι ο σημαντικότερος παράγοντας. Καθορίζει το χαρακτήρα και το προφίλ της ίδιας της δραστηριότητας του παραδοσιακού χορού αλλά και των εκφράσεων σχεδόν όλων των πτυχών του λαϊκού πολιτισμού. Δυστυχώς ακόμα και στην μικρή περίοδο που επαναλειτουργήσαμε τα σωματεία μας τον Νοέμβριο η επαφή ήταν απαγορευτική, πόσο μάλλον για όλο αυτό το διάστημα που πάγωσε κάθε δραστηριότητα. Για τους χοροδιδασκάλους είναι μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδος καθώς πρέπει να ανταποκριθούν σε νέες προκλήσεις και να λειτουργήσουν σε ένα τελείως ξένο και αποστειρωμένο περιβάλλον, το διαδικτυακό. Παρόλα αυτά γίνονται έντιμες προσπάθειες από πολλούς συναδέλφους να διατηρήσουν την επικοινωνία και την συνοχή των ομάδων τους με κάθε τρόπο, είτε είναι διαδικτυακά μαθήματα χορού είτε σεμινάρια, είτε τηλεδιασκέψεις. Μια θετική προέκταση αποτελεί το γεγονός ότι μας δόθηκε η ευκαιρία να εμβαθύνουμε σε άλλες θεματικές ενότητες και να μοιραστούμε την γνώση με τους μαθητές μας και το ευρύτερο κοινό, κάτι που δεν είχαμε το χρόνο πριν να αναπτύξουμε στο πλαίσιο των μαθημάτων χορού.
Πως μπορεί κανείς να παρακολουθήσει το επικείμενο διαδικτυακό σεμινάριο «Εν χορώ»; Και ποιοι μπορούν; Υπάρχουν προϋποθέσεις συμμετοχής;
-Δ.Π.: Το διαδικτυακό σεμινάριο είναι ανοιχτό για όλους. Θεωρούμε ότι όλοι μπορούν να επωφεληθούν από τις διαλέξεις των εισηγητών αλλά και από την συζήτηση που ακολουθεί το τέλος κάθε θεματικής ενότητας. Για να συμμετέχει κάποιος στο διαδικτυακό σεμινάριο «Εν χορώ» αρκεί να συμπληρώσει την ηλεκτρονική φόρμα υποβολής ενδιαφέροντος και αυτόματα θα λάβει απαντητικό email με τις πληροφορίες συμμετοχής. Επίσης να αναφέρουμε ότι υπάρχει ένα κόστος συμμετοχής το οποίο ανέρχεται στα 30 ευρώ για όλες τις ημέρες.
Κλείνοντας, τι διαβλέπεις για την επόμενη μέρα σε πολιτιστικό επίπεδο;
-Δ.Π.: Η επόμενη μέρα είναι αυτό που με απασχολεί ήδη εδώ και καιρό. Θεωρώ ότι αρκετά σωματεία θα έχουν δυσκολία να επανέλθουν στην φυσιολογική τους λειτουργία από οικονομικής και διοικητικής απόψεως. Πιστεύω θα καθυστερήσουν να επανέλθουν οι φυσιολογικοί ρυθμοί αλλά σταδιακά θα ανακάμψουμε. Ωστόσο τίποτε δεν θα είναι το ίδιο και θα χρειαστεί να προσαρμοστούμε σε νέα δεδομένα και να μετασχηματίσουμε την προσέγγιση μας, κυρίως απέναντι σε αυτούς που απέκτησαν άλλες συνήθειες και άλλο τρόπο ζωής και κυρίως απέναντι στα παιδιά.
Δήμο, σε ευχαριστούμε πολύ για τις πληροφορίες και τη διάθεση να ενημερώσεις το κοινό του adeti.gr. Ευχόμαστε καλή επιτυχία στο σεμινάριο και καλή επιστροφή στον κύκλο του χορού!
-Δ.Π.: Εγώ σας ευχαριστώ για τη φιλοξενία και τη συνεργασία. Σας αποχαιρετώ με την ευχή να βρουν όλοι στο adetiτο ψηφιακό τους σπίτι!
